Павлодар педагогикалық университетінің ғалымдары ғаламдық жылынудың себептерін зерттеуде

16.11.2021

Павлодар педагогикалық университетінің жаратылыстану жоғары мектебінің "Биология" білім беру бағдарламасының ғалымдары Болат Жұмаділов пен Михаил Клименко ғаламшардағы климаттың өзгеруін зерттеу жөніндегі ауқымды халықаралық жобаның экспедициясынан оралды.

Зерттеудің өзектілігі бүгінгі таңда біздің елімізде судың жетіспеушілігі, өзендер мен көлдердің таяз болуы байқалады. Мұның бәрі жаһандық жылынудың салдары.

Климаттың өзгеру проблемасы XXI ғасырдың ең маңызды халықаралық проблемаларының бірі болып табылады. Ғалымдар бұл мәселені зерттеумен Қазақстан мен Қырғызстанда болып жатқан табиғи процестер мысалында айналысуда.

Дала жұмыстары Қазақстанның Іле-Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркінде және Қырғызстанның Ыстықкөл облысындағы ақ-Суй орман шаруашылығында жүргізілді.

Павлодар педагогикалық университетінің Жаратылыстану жоғары мектебінің докторанты Михаил Клименконың айтуынша, зерттеулер қоршаған ортаның индикаторлары болып табылатын биік таулы қылқан жапырақты өсімдіктердің жағдайын зерттеу арқылы жүргізіледі. "Бұл әдіс "дендрохронология" деп аталады. Жылдық сақиналардың жағдайы бойынша белгілі бір уақыт аралығында қоршаған орта туралы білуге болады. Бұл болашақта жағдайды болжауға және Қазақстанның табиғи мұрасын сақтау бойынша шаралар қабылдауға мүмкіндік береді", - дейді Михаил Юрьевич.

Жұмыстар Павлодар педагогикалық университеті мен Георг-Август университеті (Геттинген, Германия) арасында қолданыстағы "Қазақстандағы климаттың жаһандық өзгеруінің салдарын зерттеуге үлес ретінде экофизиологиялық өлшеулердің заманауи әдістерін енгізу" жобасы шеңберінде жасалған меморандумды іске асыру мақсатында жүргізілуде.

Жоба жетекшілері Геттинген, сондай-ақ Фрайбург университеттерінің қолданбалы экология және Өсімдік шаруашылығы профессорлары Чоймаа Дуламсурен, Маркус Хаук, Павлодар педагогикалық университетінің жаратылыстану жоғары мектебінің биология ғылымдарының кандидаты, доцент Болат Жұмаділов.

Зерттеу материалдары Жаратылыстану жоғары мектебінің докторанты М.Ю. Клименконың "Ағаш және бұта өсімдіктерін зерттеудің заманауи биоиндикациялық әдістерін болашақ биология мұғалімдерінің зерттеу қызметін дамыту құралы ретінде пайдалану" атты докторлық диссертациясын жазуға негіз болып табылады.

Биоиндикациялық және дендрохронологиялық әдістердің көмегімен ғалымдар бірлескен күш-жігермен Қазақстандағы климаттың өзгеруін анықтауға, сондай-ақ ықтимал өзгерістерді бағалау және реттеу жөніндегі шаралар кешенін әзірлеуге ниетті.
Қазақстандық ғалымдар еліміздегі климаттың өзгеру проблемаларын зерделеу жөніндегі осындай ауқымды жобаға алғаш рет қатысып отырғанын, оның нәтижелері әлемдік қоғамдастық үшін ғаламшардағы жаһандық жылыну проблемаларын шешуге зор үлес қосатынын атап өткен жөн.