ИНТЕРНЕТ АЛАЯҚТАРЫНЫҢ АРБАУЫНАН САҚ БОЛЫҢЫЗДАР!

16.02.2022

Павлодар педагогикалық университетінде Павлодар қалалық ІІБ бастығының орынбасары Әсет Асқаровпен кездесу өтті, оның барысында интернет-алаяқтармен жұмыс істеудің жаңа тәсілдері туралы айтылды.

Студенттермен кездесуде Әсет Асқарұлы кибералаяқтықтың түрлері, қылмыскерлер әрекетінің қылмыстық тетіктері туралы кеңінен айтып өтті.

Полиция қызметкерінің айтуынша, тұрғындарды шағын несиелеуге байланысты алаяқтық фактілері жиілеп кеткен. Шабуылшылар азаматтарға онлайн несие ресімдейді. Көбінесе зардап шеккендер бұл туралы бірнеше айдан кейін ғана біледі.

Қылмыскерлер телефон соғып, өздерін банк қызметкері деп таныстырады, түрлі сауалнамалар жүргізеді, ұтыстар ұсынады, қызмет көрсету сапасына баға беруді сұрайды және т.б. Сенімге кіргеннен кейін олардан карта мәліметтерін сұрайды.

Карточкаға қол жеткізіп, онлайн-банкинг жүйесіндегі алаяқтар барлық ақшаны оңай аудара алады немесе жәбірленушінің атына несие ресімдейді.

Сондай-ақ студенттерге олардың атына шығарылған банк карталарын сату қаупі туралы ескертілді. Кейбір студенттер дроппер ретінде әрекет етеді: өз атына банк карточкаларын ресімдеп, оларды әлеуметтік желі арқылы 20-50 мың теңгеге сатады. Кейіннен алаяқтар алданған жәбірленушілердің ақшасын осы карталарға аударады. Осылайша, студенттер автоматты түрде қылмысқа сыбайлас болады.

Қаржы пирамидаларындағы жоғары табыс туралы уәделерге сенбеу керек, олар ақшаңызды кейін қайтарғаннан гөрі оған түспеу оңайырақ. Студенттер қармағына түсіп жатқан ең қауіпті пирамидалардың бірі – «Qnet». Бұл компанияға тіркелу үшін адамдар сонда миллион теңге салады. Ақшасы жоқ болғандықтан, олар құрылыс дүкендерінде тауарлық несие ресімдейді, содан кейін бұл ақшаны қолма-қол ақшаға айналдырып, "жеке портфеліне" салынады. Қаржы пирамидасының қатысушылары бола отырып, адам өзінің қаржылық портфелін толықтыруға, тағы 2-3 клиентті тартуға міндетті. Сонымен, адам өз пирамидасын жасап, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 217-бабына сәйкес автоматты түрде қылмысқа күдікті болады.
OLX пайдаланушыларының да алаяқтыққа ұшырауы сирек емес. Алаяқтар алдын ала төлемді, картаның сыртқы жағын, төлқұжат деректерін сұрайды, содан кейін жәбірленушіге несие ресімдейді және т.б.

Көбінесе ақша табудың жолында жастар "закладчик" ретінде әрекет етеді немесе қабырғаларға препараттардың граффити жарнамаларын қалдырады. Есірткі және психотроптық препараттардың заңсыз айналымына байланысты қылмыстарды жасағаны үшін қылмыскер мүлкі тәркіленіп, 25 жылға дейін бас бостандығынан айырылуы мүмкін.

Жиын соңында Әсет Асқарұлы студенттерді халықтың сеніміне оңай кіретін алаяқтардың айласына түсіп қалмаудан сақ болуға шақырды. "Телефон арқылы бейтаныс адамдармен сөйлеспеңіздер, оларға алдын ала төлемді, жеке деректеріңізді, ЖСН, банк картасының фотосуретін жібермеңіз. Егер күмәніңіз болса, банкке қайта қоңырау шалып, ақпаратты нақтылаңыз", - деді ол.

Жиын барысында алаяқтықтың нақты фактілері туралы бейнероликтер көрсетілді. Алынған білімді пайдаланып қана қоймай, оны достарыңызбен, отбасыңызбен және жақын адамдарыңызбен бөлісу үшін де маңызды.