"Ертіс өңірінің тарихи мұрасы: Қимақ қағанаты және Қазақ хандығы" халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы

"Ертіс өңірінің тарихи мұрасы: Қимақ қағанаты және Қазақ хандығы" халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығын мерекелеу аясында Павлодар педагогикалық университетінің базасында "Ертіс өңірінің тарихи мұрасы: Қимақ қағанаты және Қазақ хандығы" Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы өтті.

Конференция Ертіс өңіріндегі Қимақ қағанаты мен Қазақ хандығының тарихи мұрасын зерттеуге бағытталған.

Іс-шараға қатысушылар таңертең кездесіп, Қазақстан мен Ресейдің тарихын, географиясы мен мәдениетін көрнекті зерттеушілері - Шоқан Уәлиханов пен Григорий Потанин ескерткішіне гүл шоқтарын қойды.

Халықаралық ғылыми-практикалық конференция Естай атындағы мәдениет сарайының ғимаратында Павлодар Ертіс өңіріндегі көшпелі мемлекеттілік ескерткіштерін археологиялық зерттеу қорытындысы бойынша "Қимақ елінің "Ежелгі дәуірі" археологиялық көрмесінің ашылуымен басталды. Көрмені танымал қазақстандық археолог, Павлодар педагогикалық университетінің "Margulan Centre" директоры Тимур Смағұлов таныстырды. Конференция қонақтарына бірегей туындылардың реставраторы, "YMAI" Margulan Centre халықаралық зертханасының меңгерушісі Татьяна Крупа көрсетті.

Естай атындағы Мәдениет Сарайының Үлкен залында Халықаралық конференцияға қатысушыларды Павлодар облысы әкімінің орынбасары Олег Круг, Басқарма төрағасы - Павлодар педагогикалық университетінің ректоры Жанбол Жылбаев және академик, профессор, тарих ғылымдарының докторы Болат Көмеков қарсы алды.

Басқарма төрағасы - Павлодар педагогикалық университетінің ректоры, профессор Жанбол Жилбаев өз сөзінде конференция зерттеулерінің басты тақырыбы орталығы Павлодар Ертіс өңірінде және Сары-Арқадағы Қыпшақ хандығында орналасқан Қимақ қағанатын зерттеу болып табылатынын атап өтті. Қазіргі кезеңде тарих ғылымының дамуының басты бағыттарының бірі әлемге Ұлы Дала тарихы мен Тәуелсіз Қазақстан мемлекеттілігінің арасындағы сабақтастықты қарастыру және көрсету қажеттілігі болып табылады.

Жанбол Жилбаев Қазақстанның кейінгі көшпенділер мемлекеттерінің прототипі болған Түркі қағанатымен тарихи сабақтастығы мәселелері бойынша пікірталастар, ғылыми диалог, тәжірибе алмасу шынайы тәуелсіз мемлекет тұрғысынан ұлттық тарихты түсіндіру негізінде жүргізілетініне сенім білдірді. "Бүгінгі форум ұжымдық тарихи жадыны қалыптастыруға өз үлесін қосатынына сенімдімін. Тарихпен саясаткерлер емес, тарихшылар айналысуы керек", - деп атап өтті Жанбол Октябрович.

Конференция аясында Салауат Игликовтың қимақтардың мәдени-тарихи мұрасын зерттеуге арналған ғылыми-көпшілік фильмінің тұсаукесері өтті.

Пленарлық отырыс барысында ҚР БҒМ Ғылым комитеті Мемлекет тарихы институтының директоры тарих ғылымдарының докторы Еркін Әбіл Қазақстанның ортағасырлық тарихын зерттеудің теориялық аспектілері туралы айтып берді. Ғалымның пікірінше, соңғы онжылдықта байқалып отырған Қазақстанның ортағасырлық тарихына деген қызығушылықтың артуы тарихи сананы жаңғырту, ұлттық бірегейлікті іздеуде тарихи жадыны құрастыру және қайта құру саясатының жандануымен байланысты. "Тарих ғылымы ғылыми сипаттағы міндеттерді шешумен қатар, өскелең ұрпақтың патриоттық тәрбиесіне, Қазақстан Республикасының мемлекет құрушы этносы ретінде қазақ халқының ұлттық бірегейлігін қалыптастыруға байланысты мәселелерді де шешеді", - деп атап өтті Еркін Аманжолұлы.

Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының директоры, тарих ғылымдарының докторы Зиябек Қабулдинов өз баяндамасында XVIII ғасырдың жалпыұлттық ауқымындағы аса көрнекті тұлға - Орта Ертіс өңірінің, қазіргі Павлодар

облысының аумағында билік еткен Абылай ханның сенімді серігі, жоңғарлар мен Еділ қалмақтарымен көптеген шайқастарға қатысқан сұлтан Сұлтанмамет туралы бірегей деректерді ұсынды.

Қазақ тарихшысы – шығыстанушы, тарих ғылымдарының докторы, "Қырым аралы" ғылыми-реставрациялау зертханасының жетекшісі Қырым Алтынбеков "Қимақ күймесін", X-XII ғасырдың бірегей артефактісін, Қимақ қағанатының гүлдену кезеңін жаңғырту жұмыстары туралы айтып берді.

Чернигов атындағы Ұлттық Университетінің Украина тарихы, археология және өлкетану кафедрасының доценті. Т. Г. Шевченко зерттеу материалдары бойынша т.ғ.к. Елена Черненко ІХ-ХІ ғғ. басында қимақ-қыпшақ әлемінің шығыс еуропалық байланыстары туралы куәландыратын археологиялық деректер туралы айтып берді.

Түркияның Анкара университетінің тарих факультетінің Phd докторы Серкан Чинар XIV-XVIII ғасырлардағы Осман империясының сауда және саяси қатынастары туралы бірегей құжаттарды зерттеу негізінде Дешті-Қыпшақ аумағы және Қазақ хандығы туралы табылған ақпарат нәтижелерімен бөлісті.

"Ертіс өңірінің тарихи мұрасы: Қимақ қағанаты және Қазақ хандығы" Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының жұмысы 4 секция бойынша жалғасты:

- түркологияның өзекті мәселелері;

- "Қимақ елдері", Жошы Ұлысы және Қазақ хандығының археологиялық мұрасын зерттеудің қорытындылары мен перспективалары;

- Көшпенділердің материалдық және рухани мәдениеті;

- Мәңгілік Ел және Рухани жаңғыру: қазіргі жағдайы мен болашағы.

Конференция секцияларының жұмысына Түркия, Украина, Ресей, Болгария, АҚШ, Германия, Өзбекстан және Қырғызстан елдерінің ғалымдары, еліміздің жоғары оқу орындарының профессорлық-оқытушылық құрамы, сондай-ақ аспиранттар, докторанттар мен магистранттар қатысты.

ППУ Баспасөз қызметі